Συναισθηματική Νοημοσύνη:
Μας μεγάλωσαν διδάσκοντας μας ότι αυτό που διακρίνει τον άνθρωπο από τα άλλα ζώα είναι η νοημοσύνη του δηλαδή η ικανότητα του να σκέφτεται. Η προσπάθεια να οριστεί το εύρος και η έννοια του «σκέφτομαι» μοιάζει περιοριστική. Πώς να δαμάσεις το «σκέφτομαι» που παράλληλα μπορεί να σημαίνει φαντασία, δημιουργικότητα, διανόηση, εφευρετικότητα, γνώση; Η έννοια της νοημοσύνης και των εφαρμογών της έχει μελετηθεί μέσα από διάφορους επιστημονικούς κλάδους, ωστόσο τι σημαίνει η εφαρμογή της στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, στην ανάπτυξη των διαπροσωπικών τους σχέσεων και στο χτίσιμο του συναισθηματικού τους κόσμου;
Ο Goleman το 1998 μίλησε για τη συναισθηματική νοημοσύνη αν και άλλοι μελετητές της ανθρώπινης συμπεριφοράς, πριν από αυτόν, προσέγγισαν τη έννοιας της συναισθηματικής νοημοσύνης όπως ο Thorndike το 1920, ο Gardner με το βιβλίο «Frames of Mind», ο Gottman κ.α. Ο Goleman δίνοντας έμφαση στα συναισθήματα αυτά καθ΄ αυτά και λιγότερο στις σκέψεις γύρω από τα συναισθήματα, όρισε τη συναισθηματική νοημοσύνη ως την ικανότητα του ατόμου να βρίσκει κίνητρα για τον εαυτό του και να αντέχει στις απογοητεύσεις, να ελέγχει την παρόρμηση και να χαλιναγωγεί την ανυπομονησία, να ρυθμίζει σωστά τη διάθεση του και να εμποδίζει την απογοήτευση να καταπνίξει την ικανότητα για σκέψη, να έχει ενσυναίσθηση και ελπίδα.
Η συναισθηματική νοημοσύνη φαίνεται να συνδέεται στενά με την επιτυχία και την αποτυχία στη ζωή των παιδιών. Μέσα από ερευνητικές μελέτες των Gottman και Goleman έχει φανεί ότι τα παιδιά με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη έχουν καλύτερη υγεία και επιτυγχάνουν υψηλότερες σχολικές επιδόσεις, δημιουργούν ποιοτικά καλύτερες και σταθερότερες φιλίες, έχουν λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς και είναι λιγότερο επιρρεπή σε πράξεις βίας ενώ βιώνουν λιγότερο τα αρνητικά συναισθήματα και περισσότερα τα θετικά. Επιπλέον είναι ανθεκτικά και ευπροσάρμοστα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε βιώνουν πόνο, θυμό, λύπη και φόβο. Όπως όλα τα άλλα παιδιά βιώνουν όλα τα συναισθήματα, όμως ξεπερνούν τα αρνητικά συναισθήματα πιο εύκολα και συνεχίζουν τις παραγωγικές δραστηριότητες. Υποστηρίζεται ότι τα παιδιά με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη γίνονται γρήγορα αγαπητά και δημοφιλή στις ομάδες που συμμετέχουν καθώς είναι εκφραστικά και ευαίσθητα στην αντίληψη της κατάστασης του άλλου. Οι υγιείς και ζεστές διαπροσωπικές σχέσεις αποτελούν ασφαλιστική δικλείδα για τη ψυχική υγεία των ανθρώπων καθώς στις σχέσεις είναι έντονη η ανταλλαγή συναισθημάτων τα οποία μεταβιβάζονται λεκτικά και μη λεκτικά.
Αν και η προγνωστική δυνατότητα της συναισθηματικής νοημοσύνης σε ακαδημαϊκούς, επαγγελματικούς και κοινωνικούς τομείς της ζωής του ανθρώπου αμφισβητείται καθώς στατιστικά δεν έχει τεκμηριωθεί πλήρως, είναι αναμφισβήτητο οτι η βάση για να προφυλαχτούν τα παιδιά από τους νέους κινδύνους που επιβάλουν οι οικονομικές, εκπαιδευτικές, κοινωνικές και οικογενειακές συνθήκες είναι η οικοδόμηση ισχυρών και στενότερων συναισθηματικών δεσμών με τους γύρω. Προβλήματα όπως επιθετικότητα και εγκληματικότητα, κατάθλιψη και μελαγχολία, διαταραχές πρόσληψης τροφής, απομόνωση και αίσθημα μοναξιάς, εθισμός σε ψυχοτρόπες ουσίες και αλκοόλ μπορούν να αποφευχθούν μέσα από τη δημιουργία στενών σχέσεων που βασίζονται στον αλληλοσεβασμό και στην αλληλοεκτίμηση.
Για να συμβεί αυτό πρέπει αρχικά οι ενήλικες μέσα από το ρόλο τους ως γονείς, εκπαιδευτικοί και ειδικοί ψυχικής υγείας να δεχτούν τη σημαντικότητα των συναισθημάτων, να κατανοήσουν τον τρόπο που οι ίδιοι αντιμετωπίζουν τα συναισθήματα και πώς η δική τους σχέση με τα συναισθήματα επηρεάζει τη ζωή των παιδιών.
Αν στους κύκλους της επιστημονικής κοινότητας υπάρχει διαφωνία ως προς το αν η απόκτηση της συναισθηματικής νοημοσύνης σημαίνει αυτόματα και καλύτερες επαγγελματικές ή ακαδημαϊκές επιδόσεις, λίγη σημασία έχει για το γονιό που ενδιαφέρεται να αποτελέσει για τα παιδιά του πρότυπο υγιών διαπροσωπικών σχέσεων άρα να εμφυσήσει την έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης στο παιδί. Λίγη σημασία έχει η προγνωστική ικανότητα της συναισθηματικής νοημοσύνης για το γονιό που ενδιαφέρεται να φτιάξει ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς με το παιδί του καθώς αυτό που τον νοιάζει είναι η αποτελεσματικότερη επικοινωνία και το χτίσιμο μιας ισχυρής προσωπικότητας και όχι η βελτίωση της ακαδημαϊκής επίδοσης του.
Για το γονιό αυτό, η ακαδημαϊκή επίδοση του παιδιού δεν είναι αυτοσκοπός ούτε το μέσο από το οποίο ο ίδιος θα αξιολογηθεί ως γονιός. Η επίδοση του παιδιού στο σχολείο ή κατοπινή επαγγελματική του αποκατάσταση έχουν νόημα μόνο εφόσον έχουν νόημα για το παιδί. Δε νοιώθει ότι πραγματώνει δικές του προσδοκίες μέσα από την ακαδημαϊκή επιτυχία του παιδιού του αλλά ότι ευχαριστιέται με τη χαρά του παιδιού του κατανοώντας τους κόπους του και ενισχύοντας τις προσπάθειες του για την επίτευξη των στόχων που το ίδιο έχει θέσει. Οι γονείς που δίνουν έμφαση στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού τους
- Δεν αγνοούν τα αρνητικά συναισθήματα των παιδιών τους
- Δεν αποδοκιμάζουν την αρνητική έκφραση τους
- Ξέρουν να θέτουν όρια σε συμπεριφορές αλλά όχι σε συναισθήματα
- Έχουν επίγνωση των συναισθημάτων του παιδιού
- Βλέπουν το συναίσθημα ως μια ευκαιρία για οικειότητα
- Ακούνε προσεκτικά, δείχνουν ενσυναίσθηση και αναγνωρίζουν αρνητικά συναισθήματα παιδιού
- Βοηθούν το παιδί να βρει λέξεις για να κατονομάσει τα συναισθήματα του
- Θέτουν όρια και ταυτόχρονα εξετάζουν κάποιες στρατηγικές για την επίλυση προβλημάτων
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ένα εφόδιο στη ζωή του παιδιού που το οδηγεί στην ευημερία και την αυτοπραγμάτωση και του προσφέρει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται και να εκφράζει όσα νοιώθει, να ενσωματώνει το συναίσθημα στη σκέψη, να κατανοεί και να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του. Η φαντασία, η γνώση, η εφευρετικότητα, η δημιουργικότητα δε χρειάζονται μόνο στην επιστήμη ή στην τέχνη. Είναι απαραίτητα εφόδια για το χτίσιμο των διαπροσωπικών σχέσεων και για τη δημιουργία ενός πλούσιου συναισθηματικού κόσμου.
Πηγή: https://www.ioannatsigganou.gr/
Διαβάστε επίσης:
Γλώσσα: Πώς μιλούν σήμερα οι νέοι.
3 +1 βασικοί στόχοι των εφήβων.
Εφηβεία και Όρια: Η ώρα της διαπραγμάτευσης.
«Mε τις ώρες στο facebook, στο instagram και στο κινητό» «Πότε θα προλάβει να διαβάσει;»
Γιατί οι έφηβοι δυσκολεύονται να μοιράζονται τα μυστικά τους με τους γονείς τους;
Ο 12λογος της σωστής μελέτης των παιδιών.
Ποια είναι τα συμπτώματα της Δυσλεξίας;
Εκπαιδεύοντας τα παιδιά μας στις Κοινωνικές Δεξιότητες με δημιουργικές δραστηριότητες.